Η νηστεία των Αγίων Αποστόλων

 

Οι Άγιοι Δώδεκα Απόστολοι είναι τα ιερά πρόσωπα που πάνω στο κήρυγμα και στα μαρτύριά τους οικοδομήθηκε η Εκκλησία μας. Αυτό οφείλεται, πρώτον, στο ότι τους επέλεξεκαιτουςκάλεσεοΧριστόςαπευθείαςκαισυγχρόνωςοιίδιοιάφησανταπάντα καιΤονακολούθησαν,καιδεύτερονκαικυριότερον,επειδήαυτοίέγιναναυτήκοοικαι αυτόπτες μάρτυρες της ζωής, του κηρύγματος, της Σταυρώσεως, της Αναστάσεως και τηςΑναλήψεωςτουΚυρίου.Γι’αυτόκαιηΕκκλησίαμαςονομάζεταικαι«Αποστολική»¹. Για το λόγο αυτό από πολύ νωρίς, σίγουρα μέσα στο 2ο αιώνα, οι Πατέρες της εποχής εκείνης θέσπισαν μία συλλογική εορτή προς τιμήν τους την πρώτη Κυριακή μετά το Πάσχα.ΟλόγοςτηςσυγκεκριμένηςΚυριακήςμαρτυρείταιστοκατάΙωάννηνευαγγέλιο²

«μεθ’ημέραςοκτώ πάλινήσανοιμαθηταίαυτούκαιΘωμάςμετ’ αυτών».

 

Τον5οαιώνα,όμως,έγινεμετακίνησητηςγιορτήςαυτήςκαιολόγοςήτανοεξής:Είχαν θεσπισθεί από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο οι νηστείες του Πάσχα, των Χριστουγέννων και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Θέλοντας, όμως, να τιμήσουν ιδιαίτερα τους Αγίους Αποστόλους ως ακρογωνιαίους λίθους της Εκκλησίας, μετέφεραν την εορτή στο τελευταίο διήμερο του Ιουνίου για να έχουν περισσότερες ημέρες να νηστέψουν για τους Αποστόλους. Έχοντας υπ’ όψιν α) ότι από τη στιγμή που τελειώνει η νηστεία του Πάσχα μέχρι την 1η Αυγούστου που αρχίζει η νηστεία της Θεοτόκου είναι μια μεγάλη χρονική περίοδος χωρίς νηστεία, και β) κατά τη διάρκεια του Πεντηκοσταρίου δεν μπορεί να υπάρξει νηστεία, λόγω του αναστασίμου χαρακτήρα της περιόδου, οι Πατέρες αποφάσισαν να τοποθετήσουν την εορτή στο τέλος του Ιουνίου και να προηγείται νηστεία η οποία να ξεκινάει οκτώ ημέρες μετά την Πεντηκοστή.

 

ΣτιςΠράξειςτωνΑποστόλων³καταγράφεταιότιοιΑπόστολοιμετάτηνΠεντηκοστήγια να πάρουν δύναμη για οποιαδήποτε πράξη έκαναν (κήρυγμα, χειροτονία, θεραπεία), νήστευαν και προσεύχονταν. Ο Μέγας Αθανάσιος αναφέρει τη νηστεία των Αγίων Αποστόλων ως νηστεία μίας εβδομάδος μετά την Πεντηκοστή «τη γαρ εβδομάδι μετάτην Αγίαν Πεντηκοστήν, ο λαός νηστεύσας εξήλθε περί το κοιμητήριονεύξασθε»⁴. Επίσης, στο βιβλίο των Αποστολικών Διαταγών, το οποίο γράφτηκε πενήντα περίπου χρόνια από την εποχή που έδρασε ο Μέγας Αθανάσιος, και όπου παρουσιάζονται οι αποστολικές εντολές και οι συνήθειες των πρώτων χρόνων της Εκκλησίας, αναφέρει:«Μετά ουν το εορτάσαι υμάς την Πεντηκοστήν, εορτάσατε μίαν εβδομάδα και μετ’ εκείνην νηστεύσατε μίαν»⁵.

 

ΆραδενείναιτυχαίαηεπιλογήνααρχίζειηνηστείατωνΑγίωνΑποστόλωνοκτώημέρες μετάτηνΠεντηκοστή.Γιατί;ΓιατίηΠεντηκοστήείναιηγενέθλιοςημέρατηςΕκκλησίας, όπουοιΑπόστολοιλαμβάνουνΠνεύμαΆγιονκαιιδρύουνστονκόσμοτηνΕκκλησίακαι διά της Εκκλησίας οι χριστιανοί οδηγούνται στη σωτηρία.

 

ΤιμάπρώταηΕκκλησίαστις29ΙουνίουτουςδυοπρωτοκορυφαίουςΑποστόλουςΠέτρο και Παύλο, καταργώντας ταυτόχρονα τις ξεχωριστές ημέρες της μνήμης τους, που πιθανολογείται ότι ήταν τον Οκτώβριο, και επειδή είχαν δημιουργηθεί έριδες για το ποιός εκ των δυο ήταν πρώτος. Συγχρόνως από τα μέσα του 5ου αιώνα ορίζει η Εκκλησία την Σύναξη των Αγίων Δώδεκα Αποστόλων μία μέρα μετά την μνήμη των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου για να δώσει την δυνατότητα στους χριστιανούς να εορτάζουν τους Αποστόλους όλους μαζί ανεξάρτητα από την ημέρα μνήμης του καθενός.Μ’αυτήντηνπράξη,πουέγινεπαράδοσηστηζωήτηςΕκκλησίας,εκφράζεται η ομοψυχία και η ενότητα που πρέπει να έχουν οι χριστιανοί μέσα στο σώμα της Εκκλησίας.

 

Η νηστεία των Αγίων Αποστόλων αρχίζει την Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων και τελειώνει σταθερά, πάντοτε την 29η Ιουνίου. Καθ΄ όλο αυτό το διάστημα των ημερών, πλην Τετάρτης και Παρασκευής καταλύεται το ψάρι.

 

Καθ’ όλη τη διάρκεια της νηστείας, ας προσευχόμαστε στους Αγίους Αποστόλους, ας νηστεύουμε γι’ αυτούς κι ας τους παρακαλούμε να μας χαρίζουν στην ζωή μας ειρήνη και στην Εκκλησία ενότητα.

 

 

Μητροπολίτης Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας Ειρηναίος

 

Παραπομπές:

¹9^οάρθροΣυμβόλουτηςΠίστεως-Α’Οικ.Σύνοδος(Νίκαια325)καιΒ’Οικ.Σύνοδος(Κων/πολη381)

²Ιωαν.20,26.

³Πραξ.13,3.

⁴Αθανάσιος,DeFuga,6,4:Opitz,A.W.Bd.2,1.T.,4.Lief.,σ.72/8-9.

⁵ΑποστολικέςΔιαταγές,5,20,14