Το τσελιγκάτο ήταν συνεταιρισμός πολλών οικογενειών σμιχτών, που έσμιγαν τα κοπάδια τους μόνο στο βουνό, που ήταν η παραδοσιακή και παραγωγική οικονομική τους βάση, δεν ήταν κάποιο ξε-καλοκαιριό (νεότερη χειμαδιώτικη λέξη, αφού οι παλιακοί νομάδες των τσελιγκάτων έλεγαν βγαίναμαν ή ανεβαίναμαν στα βνα,τσ ράχες)!
Στα χειμαδιά, όπου ξεχειμώνιαζαν δεν είχε τσελιγάτα πήγαιναν μόνοι τους οι οικογένειες των σμιχτών, κατά κανόνα! Μετέπειτα της νομαδικής ήρθε η νεότερη μετακινούμενη πια κτηνοτροφία με 1 οικογένεια(ατομική επιχείρηση) να ανεβαίνει στο βουνό, μέχρι σήμερα, που δεν είχε το σμίξιμο κοπαδιών!
-Βεβαίως, υπήρχαν και μικτές καταστάσεις 2 ή 3 συγγενικών οικογενειών σμιχτών, μεταβατικά! Για τη διάλυση των τσελιγκάτων(δεν έγινε σε 1 ημέρα)κύρια αιτία ήταν η αντικατάσταση του μαλλιού από τα βαμβακερά και τα συνθετικά(που δεν συνέφεραν πια οι συνεταιρισμοί)καθώς και η ίδρυση Αναγκαστικών Δασικών Συνεταιρισμών στα ορεινά βοσκοτόπια, όπου τα νοίκια άρχισαν να ανεβαίνουν! Ρόλο επιτάχυνσης των εξελίξεων είχαν κι οι εμφύλιες διαμάχες!
-Το σμίξιμο των κοπαδιών, λοιπόν, ως τρόπος ποιμενικής διοίκησης, γινόταν τις εποχές νομαδισμού και τσεγιγκάτων με πολλούς σμίχτες! Οι 2 πρώτες φωτο κάτω δείχνουν τον τύπο του παραδοσιακού σαρακατσανικου προβάτου, λάϊο κυρίως πολύ μαλλιαρό ή σε μαύρες αποχρώσεις! Κι η 3η φωτο μικτή εικόνα, με πιο καλέσια ή καραμπάσια (λευκά μαυροκέφαλα)ζώα και πιο ρούντα (σγουρόμαλλα),με πιο κρούτα ( μικροκέρατα) κριάρια, ακόμα και μπασούρια( ασπρόμαυρα),λίγες φορές και σούτα(χωρίς κέρατα),πρατοβύζια(θηλή στο πλαϊ) ή καλαμοβύζια(θηλή κάθετα)!Ολόκληρη επιστήμη, όπως μας την είπαν και μας έξειξαν οι παππούδες κι οι μπαρμπάδες μας! Νύχτα ή μέρα ήταν φορές που έσμιγαν τα κοπάδια, είτε από τυχαία γεγονότα είτε από σκοπιμότητες, κι εκεί ξετυλίγονταν απίστευτες μαρτυρίες! Τσομπαναραίοι τα χώριζαν, χωρίς να έχουν βάλει καν σημάδια, ακόμα και νύχτα, κοπάδια 500ρια και 700ρια!Δεν ήταν μόνο που γνώριζαν ένα ένα τα ζώα τους και τα ξεχώριζαν από πολλά πανομοιότυπα από απίστευτες λεπτομέρειες(πιο κοντονούρα, πιο μπούτσκα, πιο μπέλα, πιο γκέσα κλπ)!Γνώριζαν σωματότυπους και ράτσες και όψεις-τύπους...φάτσας! Το νεογέννητο,το έπαιρνε ο τσομπάνος και το κοίταζε στο πρόσωπο: πιάστην εκείνη, έλεγε! Και ω του θαύματος, μόλις το βλεπε το μάζευε, ήταν δικό της! Θα πει κανείς τώρα,εκτός της παράδοσης έχει αξία σήμερα να γνωρίζει κανείς την παλιά ποιμενική διοίκηση; Θα αντιστραφεί το ερώτημα: άραγε όλες οι σημερινές διοικήσεις φτάνουν στο μισό τις χρηστές, οργανωμένες κι αποτελεσματικές ποιμενικές διοικήσεις των τσελιγκάτων της εποχής εκείνης; Ως μοντέλο συνεργασίας-συνεταιρισμού, κι αποτελεσματικότητας εκθείασε το τσελγκάτο, μεγάλο αμερικανικό οικονομικό περιοδικό!
Καλό απόγευμα!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου